Ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι ένα από τα
σημαντικότερα μνημεία της σύγχρονης ιστορίας των ελλήνων και ένα από τα κορυφαία σύμβολα της ορθοδοξίας. Ότι ήταν ο
Παρθενώνας για τους αρχαίους έλληνες είναι η Αγία Σοφία για τον ελληνισμό. Υπήρξαν
πολλές φορές που οι έλληνες ξέχασαν πολλά πράγματα αλλά ποτέ την Αγία Σοφία. Όλοι
οι έλληνες έχουν ακούσει για τους θρύλους της Αγίας Σοφίας. Ο ισχυρότερος από
αυτούς είναι «πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικιά μας θα 'ναι ». Πολλές γενιές
ελλήνων και χριστιανών μεγάλωσαν και
μεγαλώνουν με αυτό το όνειρο.
Ο
πρώτος ναός της Αγίας Σοφίας θεμελιώθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ. όταν ονόμασε τη μετέπειτα Κωνσταντινούπολη πρωτεύουσα της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας. Η ανέγερση του ναού ολοκληρώθηκε από τον γιο του Κωνστάντιο και
τα εγκαίνια έγιναν στις 15 Φεβρουαρίου του
360. Κατά την εποχή του
Αρκαδίου, το 404, η πρώτη Αγία Σοφία πυρπολείται και θα κτισθεί εκ νέου από τον
Θεοδόσιο Β'. Τα εγκαίνια θα γίνουν στις 10 Οκτωβρίου του 415, όμως ο
ναός θα πυρποληθεί και πάλι το 532, κατά τη Στάση του Νίκα. Έτσι, ο
αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α' αποφασίζει να κατασκευάσει την εκκλησία από την
αρχή, στον ίδιο χώρο, αλλά πολύ πιο επιβλητική, για να δεσπόζει στη
Βασιλεύουσα. Τα θεμέλια αυτού του μεγαλοπρεπή ναού θα μπουν στις 23
Φεβρουαρίου του 532, με σχέδια που
εκπόνησαν οι αρχιτέκτονες Ανθέμιος Τραλλιανός και Ισίδωρο ο Μιλήσιος.
Για την
ολοκλήρωση του κολοσσιαίου έργου δούλεψαν αδιάκοπα επί έξι χρόνια 10.000 τεχνίτες, ενώ ξοδεύτηκαν 320.000
λίρες (περίπου 120.000.000 ευρώ).
Από κάθε σημείο όπου υπήρχε Ελληνισμός, έγινε προσφορά: Τα πράσινα μάρμαρα από
τη Μάνη και την Κάρυστο, τα τριανταφυλλιά από τη Φρυγία και τα κόκκινα από την
Αίγυπτο. Από τον υπόλοιπο κόσμο προσφέρθηκαν τα πολύτιμα πετράδια, ο χρυσός, το
ασήμι και το ελεφαντόδοντο, για τη διακόσμηση του εσωτερικού.
Τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Δεκεμβρίου του
537 από τον Ιουστινιανό, ο
οποίος βλέποντας την υπεροχή της Αγίας Σοφίας έναντι του ξακουστού ναού του Σολομώντα,
αναφωνεί: «Δόξα των Θεώ το καταξιωσάντι
με τελέσαι τοιούτον έργον. Νενίκηκά σε Σολομών».
Για χίλια και πλέον χρόνια (537-1453), η Αγία
Σοφία θα αποτελέσει το κέντρο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού. Εκεί, ο λαός θα γιορτάσει τους θριάμβους, θα
θρηνήσει τις συμφορές και θα αποθεώσει τους νέους αυτοκράτορες.
Η τελευταία
λειτουργία τελέστηκε στις 29 Μαΐου του 1453. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ΙΑ΄ Δραγάτσης,
αφού προσευχήθηκε μαζί με το λαό και ζήτησε συγνώμη για λάθη που πιθανόν έκανε,
έφυγε για τα τείχη, όπου έπεσε μαχόμενος. Μετά την άλωση της
Κωνσταντινούπολης, η Αγία Σοφία έγινε τζαμί και με την επανάσταση του Κεμάλ
Ατατούρκ μετατράπηκε σε μουσείο.
Μια λαϊκή παράδοση θρύλος αναφέρει,
ότι τη στιγμή που διέρρηξαν οι επιτιθέμενοι την πύλη της Αγίας Σοφίας τελούνταν
Θεία Λειτουργία και ο ιερέας τη στιγμή που τους είδε να ορμούν στο πλήθος των
πιστών, εισήλθε και εξαφανίστηκε μέσα στον τοίχο, πίσω από το Άγιο Βήμα που
άνοιξε μπροστά του κατά τρόπο «μαγικό». Λέγεται ότι όταν η Κωνσταντινούπολη θα
επανέλθει στα χέρια των Χριστιανών, ο ιερέας θα βγει από τον τοίχο για να
συνεχίσει την λειτουργία…
Είναι
ιδιαίτερα εντυπωσιακό πως μετά από όλα αυτά η Αγία Σοφία στέκει αγέρωχη,
για να συμβολίζει τη δύναμη και τη πίστη
των Ορθόδοξων Χριστιανών.
Νεφέλη Πελεκάνου
3ο Γυμνάσιο Χορτιάτη
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου